Listat e kryetarëve dhe emrat mbushës, sa vlen vota e qytetarëve?

Zgjedhjet e kandidatëve nga kryetarët e partive, të cilat janë bërë publike dhe regjistruar në KQZ, kanë hapur diskutime të shumta, duke nxjerrë në pah problematika edhe brenda strukturës dhe konfigurimit të partive kryesore.

Reforma zgjedhore e realizuar një vit më parë nuk ka arritur të krijojë kandidatët e pavarur nga vullneti i liderëve të partive, as lista të plota dhe të hapura. Sipas Afrim Krasniqit, drejtor i Institutit të Studimeve Politike, "Parlamenti aktual ka arritur nivelin më të ulët të besimit publik. Qytetarët janë të irrituar nga cilësia parlamentare dhe presin një ndryshim të thellë të elitave parlamentare".

Kristaq Kume, ish-kreu i KQZ-së, vuri në dukje se "kjo mënyrë e votimit nuk rrit transparencën, përkundrazi, ajo siguron mandate për udhëheqësit e partive dhe për kandidatët që janë të favorizuar nga liderët". Po ashtu, gazetari Agim Baci theksoi se "duke pasur parasysh territorin dhe numrin e banorëve, është e nevojshme që të zgjidhet një model më i hapur për zgjedhjet, siç është ai në Kosovë. Përpjekjet e disa partive për të kaluar te lista të hapura dështuan, por pa u shpjeguar ndonjëherë pse partitë e mëdha insistojnë në këtë mesatare ndërmjet listave të hapura dhe atyre të mbyllura".

Nga ana tjetër, Partia Socialiste duket se po sjell një ndryshim të rëndësishëm në grupin e saj parlamentar, me një pjesë të madhe të emrave të rinj që janë të përfshirë në betejën e listave të hapura. Kreu i Partisë Demokratike, Sali Berisha, ka shkuar në një drejtim të kundërt, duke ruajtur emrat e besuar në listat e mbyllura, një strategji për të mbajtur kontrollin mbi partinë, pavarësisht nga rezultati.

Kristaq Kume theksoi se "Ndryshimi i balancave politike dhe cilësisë së kandidatëve do të ndikojë jo vetëm nga liderët e partive, por edhe nga vota e qytetarëve, ku mund të kemi deri në 28 deputetë që vijnë nga lista". Sipas Afrim Krasniqit, “Në vend që të kemi lista të kandidatëve që përfaqësojnë Shqipërinë, aktualisht kemi lista që reflektojnë më shumë interesat e kryetarëve të partive dhe dëshirën e tyre për të kontrolluar politikën dhe parlamentin".

Agim Baci e konsideron si një betejë të fortë garën për listat e hapura, ku "shumë emra konkurrojnë për pak vende, duke bërë që garat të jenë shumë të forta dhe jo gjithmonë të ndershme, pasi mund të ndikojnë krerët e partive ose individë me ndikim ekonomik".

Në një vend me vetëm 2.4 milionë banorë, politika është bërë një sport popullor. Shqiptarët nuk kanë fshehur kurrë ambiciet e tyre për t'u angazhuar në politikë, që reflektohet në numrin e madh të partive dhe kandidatëve që marrin pjesë në zgjedhje. Pavarësisht se shumë prej tyre e dinë që janë aty vetëm si mbushës listash dhe nuk kanë asnjë shans për të fituar, kjo ka krijuar një klimë politike që është e mbushur me angazhime dhe konkurrencë.